Działo się w świetlicy Szkoły Podstawowej w Kowalach, ósmego maja dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku o godzinie czwartej po południu. Wiadomym czynimy, że w obecności uczniów, nauczycieli i zaproszonych gości ogłoszono rozpoczęcie projektu Kowale Kultury – w takiej formie relację z naszej inauguracji rozpocząłby pewnie dawny kronikarz… Ten moment startu, podczas którego zaprosiliśmy uczniów do udziału w warsztatach historycznych, artystycznych i multimedialnych, był dla nas doniosłym wydarzeniem, po którym do wspólnego kucia kulturowych wartości zgłosiło się 42 młodych ludzi pełnych pasji i talentów. Podczas inauguracji nauczyciele prowadzący poszczególne pracownie przedstawili swoje założenia, a całość wzbogacił występ Kaszubskiego Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca Słunôszka z Kartuz. Zanim postaramy się oddać atmosferę wydarzenia, odpowiedzmy na pytania: jak i dlaczego powstała nasza inicjatywa.
Skąd pomysł na Kowali Kultury?
Mamy to szczęście, że nasza szkoła znajduje się w Kowalach. Nazwa miejscowości w przeciwieństwie do wielu innych na mapie Polski – nie jest abstrakcyjna. Każdy, kto ją słyszy, z łatwością wiąże ją z zawodem rzemieślników, który przez wieki odgrywał wielką rolę. Do dziś, choć mistrzów wykuwających w kuźniach podkowy i inne elementy z metalu jest mniej niż kiedyś, słowo kowal kojarzy się z wartościową pracą przynoszącą realne efekty. Zainspirowani ideą dawnych warsztatów rzemieślniczych, w których czeladnicy pod czujnym okiem mistrza zdobywali nowe umiejętności w praktyce, postanowiliśmy działać podobnie.
Wszystko zaczęło się kształtować, gdy pod koniec 2022 roku Elżbieta Nawrocka – nauczycielka ze Szkoły Podstawowej w Kowalach i równocześnie prezes Fundacji Instytut Juliusza Słowackiego – podzieliła się koncepcją utworzenia przestrzeni, w której uczniowie mogliby w praktyce rozwijać swoje artystyczne talenty i poszerzać wiedzę o polskiej historii, literaturze i sztuce. Jej pomysł spotkał się z aprobatą zarówno po stronie dyrekcji, jak i nauczycieli, którzy zdecydowali się zaangażować w działania. Przez kolejne miesiące odbywały się spotkania, podczas których doprecyzowywano formę i tematykę projektu tak, by był on jak najbardziej przystępny dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej. W efekcie zorganizowaliśmy pięć pracowni, z których każda będzie skoncentrowana na pracy w małych grupach oraz plan działań wspólnych, dedykowanych wszystkim czeladnikom Kowali Kultury. Pierwszym celem, który chcemy osiągnąć w listopadzie 2023 roku, jest stworzenie wystawy Powstanie styczniowe a niepodległość Polski oraz spektaklu opowiadającego o Powstaniu Styczniowym. W ramach działań uczniowie stworzą też podcast i będą mieli okazję rozwijać umiejętności literackie oraz multimedialne z zakresu tworzenia grafiki komputerowej, montowania filmów i opracowywania ścieżki dźwiękowej.
Uroczysta inauguracja projektu
Czy uczniowie zechcą stać się Kowalami Kultury? Jak przedstawić im wartości płynące z udziału w projekcie, by stały się dla nich atrakcyjne? Odpowiedzi na te pytania nie były oczywiste. W naszej szkole są już Laboratoria Przyszłości, a wielu uczniów uczestniczy w różnych zajęciach pozalekcyjnych, pojawiła się więc wątpliwość, czy nasza idea zyska ich zainteresowanie. Aby to sprawdzić zorganizowaliśmy inaugurację, podczas której nie tylko zaprezentowaliśmy poszczególne pracownie, ale też zaprosiliśmy Kaszubski Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca Słunôszka z Kartuz, by uczniowie mogli zobaczyć, jak wokół kultury działają dzieci z okolicznych miejscowości. Wydarzenie odbyło się w poniedziałek 8 maja 2023 r. w naszej świetlicy. Zanim do niego doszło – rozesłaliśmy rodzicom uczniów informatory dotyczące planowanych działań.
Punktualnie o 16.00 wszystkich przybyłych powitała Elżbieta Nawrocka, która podczas swojego wystąpienia opowiedziała o planowanych zajęciach i zaangażowaniu nauczycieli, dzięki którym projekt mógł ruszyć już w tym roku. Przypomniała przy tym o wartościach płynących z poznawania kultury i tradycji, kształtowania talentów artystycznych oraz pogłębiania wiedzy z historii, która jest nauczycielką życia. Po krótkiej prelekcji na scenie pojawił się zespół Słunôszka.
Występ zespołu pozwolił nam przenieść się w kaszubski świat tradycyjnych tańców i piosenek. Po części artystycznej i gromkich brawach publiczności, nauczyciele zaprezentowali krótko każdą z pracowni, podkreślając, że dzięki połączeniu pracy indywidualnej i grupowej można zrealizować naprawdę niesamowite cele – takie jak m.in. planowana jesienią wystawa, wymagająca zarówno indywidualnego zaangażowania podczas tworzenia poszczególnych prac, jak i współpracy przy łączeniu ich w większą, spójną całość, która przekaże coś odbiorcom.
Na koniec zaprosiliśmy zgromadzonych uczniów do udziału w rekrutacji do projektu Kowale Kultury, a następnie udaliśmy się na poczęstunek zorganizowany dzięki wsparciu Rady Rodziców.
Przebieg i wyniki rekrutacji
Po uroczystej inauguracji uczniowie z klas IV-VI zostali zaproszeni do udziału w internetowej rekrutacji, w ramach której poprosiliśmy osoby zainteresowane uczestnictwem o odpowiedź na kilka pytań. Zebraliśmy w ten sposób silną grupę czterdziestu dwóch Kowali Kultury. Największym zainteresowaniem cieszyły się pracownie sztuki, teatru i multimediów. Na dobry początek zorganizowaliśmy dwa spotkania jeszcze w czerwcu 2023, z których jedno odbyło się w szkole, a drugie było wyjściem do Muzeum II Wojny Światowej, podczas którego pracownicy muzeum przekazali kilka sekretów dotyczących projektowania wystawy.